DApp là một ứng dụng phi tập trung đang nhận được sự quan tâm của đông đảo người dùng trên thị trường crypto. Tại đây, mọi người có thể giao dịch trực tiếp với nhau mà không phải thông qua trung gian. Vậy cụ thể dApp là gì? Dapp giải quyết vấn đề gì trong thị trường crypto? Hãy cùng plgtoken.com tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
Dapp là gì?
DApp là từ viết tắt của Decentralized Applications (nghĩa là ứng dụng phi tập trung). Nó được xây dựng bằng các ngôn ngữ lập trình dựa trên smart contract (hợp đồng thông minh) của một blockchain.
Bạn có thể hiểu, dApp cũng giống như các loại App thông thường mà bạn có thể tìm thấy trên điện thoại, máy tính. Tuy nhiên, thay vì mọi dữ liệu được truyền về máy chủ trung tâm để xử lý thì dữ liệu của dApp sẽ được xử lý trực tiếp trên nền tảng blockchain.
Ngoài ra, lĩnh vực hoạt động của dApp cũng rộng hơn rất nhiều. Chúng bao gồm cả các trò chơi như Axie Infinity, Sandbox, hay là các ứng dụng mạng xã hội, các ứng dụng DeFi mảng lending/borrowing… Đôi khi, chúng còn có thể được xem là một blockchain cho phép chuyển tiền ngang hàng như Bitcoin và Ethereum.
Tính đến quý 1/2019 đã có tổng cộng 504 dApp được thêm vào dApp.com. Phần lớn các dApp này đều cho thấy, Ethereum đang là lựa chọn số 1 của các nhà phát triển muốn xây dựng dApp của riêng họ.
Trong vô vàn các dApp vẫn đang trong quá trình thử nghiệm thì đã có kha khá dApp được triển khai thành công. Điển hình như:
| Lĩnh vực | dApp | Mảng | Nền tảng xây dựng |
| TÀI CHÍNH | Compound | Vay vốn | Ethereum |
| JustSwap | Sàn giao dịch | TRON | |
| dYdX | Giao dịch ký quỹ | Ethereum | |
| Curve | Sàn giao dịch | Ethereum, AVALANCHE, Polygon | |
| Venus | Vay vốn | Binance Smart Chain | |
| NGHỆ THUẬT | Foundation | Nghệ thuật và thời trang | Ethereum |
| OpenSea | Sưu tầm và trao đổi kỹ thuật số | Ethereum | |
| Audius | Âm nhạc | Ethereum | |
| GAME | Crypto Kitties | Mua bán mèo ảo | Ethereum |
| Decentraland | Thực tế ảo | Ethereum | |
| Axie Infinity | Game chiến đấu | Ethereum | |
| HeroFi | Game chiến đấu | Binance Smart Chain | |
| ZED RUN | Game chiến đấu | Polygon |
Đặc điểm chính của dApp
5 đặc điểm dưới đây của dApp cũng chính là những ưu điểm, những lợi thế cạnh tranh của ứng dụng phi tập trung. Cụ thể như sau:
- Mã nguồn mở
Đa phần các ứng dụng phi tập trung sẽ không có người sở hữu duy nhất như các ứng dụng tập trung. Bất kỳ ai cũng có thể xác minh, sử dụng, sao chép và sửa đổi mã. Tuy nhiên, tất cả các thay đổi đối với dApp đều phải được thực hiện dưới sự đồng ý và nhất trí của cộng đồng người dùng.
- Phi tập trung
dApp hoạt động trên chuỗi (on-chain) máy tính blockchain hoặc mạng ngang hàng (P2P). Chính vì thế, chúng không bị kiểm soát bởi bất kỳ một chủ thể hay cơ quan đơn lẻ nào. Thay vào đó, dApp được duy trì và phát triển bởi chính người dùng hoạt động trên nền tảng.
- An toàn bằng mật mã
Tất cả các dữ liệu và hồ sơ dApp đều được mã hoá và lưu trữ vĩnh viễn trên blockchain công cộng. Điều này nhằm ngăn chặn SPOF – Single point of failure (Điểm lỗi duy nhất) xuất hiện. Đồng nghĩa với đó, để can thiệp hệ thống hầu như là điều không thể và rất tốn kém để có thể tấn công toàn bộ mạng lưới.
Tuy các hồ sơ lưu trữ trên blockchain được mở công khai nhưng đều sẽ được bảo mật chặt chẽ thông qua mật mã. Sự minh bạch rõ ràng này làm tăng thêm tính bảo mật của nó, mọi giao dịch đều có thể dễ dàng được kiểm chứng. Người dùng có thể tin tưởng tính bảo mật dữ liệu và tính lâu dài của hồ sơ trên nền tảng dApp.
- Sở hữu token riêng
Người dùng phải sử dụng các token do Dapp phát hành để sử dụng các dịch vụ dApp cung cấp. Ngoài công dụng phổ biến dùng để thanh toán cho các hoạt động mua bán trong ứng dụng, đồng token này còn cho phép người sở hữu có quyền được tham gia biểu quyết vào các chiến lược phát triển giao thức tại dApp. Bên cạnh đó, ứng dụng phi tập trung này còn sẽ sử dụng các đồng token để trả thưởng cho những người dùng có đóng góp giá trị cho dApp. Điển hình như miner và farmer.
- Thuật toán
Các ứng dụng dApp bắt buộc phải công khai một thuật toán mật mã đang đóng góp cho ứng dụng. Điều này nhằm giúp người dùng an tâm hơn về cơ chế và cách thức hoạt động của dAppp. Một số thuật toán mật mã được sử dụng như Proof of Work, Proof of Stake, dPoS, nPoS…
Theo như nhận định của nhà sáng lập Bitcoin là Satoshi Nakamoto thì ông định nghĩa Bitcoin ngoài là một hệ thống giao dịch ngang hàng thì nó cũng được coi là một Dapp bởi nó hội tụ đầy đủ các đặc điểm cần có của một ứng dụng phi tập trung. Bao gồm: Mã nguồn mở, phi tập trung, sở hữu đồng tiền mã hoá riêng và hoạt động dựa trên thuật toán Proof of Work.
Dapp giải quyết các vấn đề gì?
Sự xuất hiện của dApp đã giải quyết được rất nhiều vấn đề còn tồn đọng của những ứng dụng truyền thống. Cụ thể như:
- dApp có nhiều hơn một máy tính đang chạy trong mạng P2P. => dApp sẽ không bị gián đoạn và sẽ không có khả năng xảy ra vấn đề liên quan đến SPOF.
- Dữ liệu và hồ sơ dApp sẽ không được lưu trữ tập trung vào 1 nơi. Thay vào đó, chúng sẽ được lưu trữ trên toàn bộ các máy tính có trong hệ thống. => Hacker rất khó để có thể tấn công.
- Ngôn ngữ lập trình của dApp được phát triển dựa trên nguyên tắc smart contract (hợp đồng thông minh). Nó có khả năng tự đưa ra các điều khoản và thực thi thỏa thuận một cách chính xác nhất mà không hề ngơi nghỉ. => Hệ thống sẽ rất khó bị gian lận hay chịu tác động của bên thứ 3.
- Người dùng được phép giao dịch trực tiếp với nhau thay vì phải thông qua một bên trung gian khác như các ứng dụng phi tập trung. => Tiết kiệm thời gian và chi phí giao dịch.
- Mạng blockchain có đặc điểm là dữ liệu không thể bị giả mạo. Đồng nghĩa với đó, dApp cũng không thể giả mạo khi triển khai trên nền tảng này. Ngay cả người viết và triển khai dApp cũng không thể thực hiện bất kỳ thay đổi nào kể từ lúc dApp đã lên sàn. => Người đứng sau cũng không thể gian lận hay can thiệp được như ứng dụng tập trung, người dùng có thể an tâm tuyệt đối.
- Nguồn mở và không trung gian. => Các tổ chức bên thứ 3 không thể trực tiếp lấy dữ liệu người dùng được tạo bằng cách sử dụng dịch vụ.
Ưu – nhược điểm của Dapp
Bên cạnh các ưu điểm nổi bật, dApp vẫn đang tồn tại một vài nhược điểm nhất định, cụ thể như:
Ưu điểm:
- Chống kiểm duyệt: dApp là ứng dụng phi tập trung nên chúng sẽ hoạt động dựa vào các quyết định của tất cả người dùng thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào bất kỳ một cơ quan chính tập trung nào.
- Giao dịch an toàn, bảo mật cao: Các dữ liệu và hồ sơ dApp sẽ được mã hoá và lưu trữ công khai, minh bạch trên blockchain. Do đó, chúng có tính bảo mật rất cao. Các hacker muốn can thiệp phải thực hiện tấn công cùng lúc 51% máy có trong hệ thống. Điều này gần như là không thể và tốn rất nhiều chi phí để có thể thực hiện.
- Không có thời gian chết: Mạng ngang hàng giúp dApp hoạt động liên tục 24/7, miễn nhiễm với thời gian chết và các sự cố mất điện – rớt mạng.
- Cắt bỏ chi phí trung gian: Không cần phải có người trung gian, người dùng dApp vẫn có thể an tâm giao dịch trực tiếp dựa trên smart contract. Nhờ vậy mà giao dịch sẽ nhanh hơn và rẻ hơn, giảm đi tối đa các chi phí hoa hồng đắt đỏ. Đồng thời cũng sẽ an toàn và minh bạch hơn rất nhiều. Ví dụ ở mảng vay – cho vay, smart contract sẽ tự động thanh lý tài sản thế chấp của người vay để trả tiền cho người cho cho vay khi thời gian đã quá thời hạn được thoả thuận.
- Không ngừng cải tiến: dApp được xây dựng trên mã nguồn mở. Nền tảng linh hoạt cho phép các nhà phát triển tham gia sửa lỗi và nâng cấp giúp dApp ngày càng hoàn thiện và tốt hơn.
- Tốc độ xử lý nhanh: Với tốc độ dữ liệu từ những nguồn mới và hiện đại như EOS, dApp cung cấp nhanh chóng hiệu quả với giá cả phải chăng để xử lý những dữ liệu lớn.
Nhược điểm:
- Vẫn có khả năng bị hack: Hạn chế này sẽ có khả năng nhất với các nền tảng blockchain có “tuổi đời” còn quá trẻ. Nếu các hacker tìm được lỗ hổng về bảo mật thì hoàn toàn có thể nhanh chóng tấn công và kiểm soát được hệ thống.
- Phụ thuộc vào người sử dụng: Hầu hết các dApp hiện đang ít người dùng sẽ có mức độ hoạt động và tính bảo mật sẽ kém an toàn hơn rất nhiều so với một Dapp có đông đảo người dùng tham gia. Như vậy có thể thấy, nếu một Dapp không nhận được sự chấp thuận của cộng đồng, nó rất dễ bị tấn công.
- Giao diện khó sử dụng: Nếu như các App hiện nay được các nhà lập trình khắc phục được các lỗi về giao diện sử dụng thì dApp vẫn còn đang trong thời gian nghiên cứu và cải thiện trải nghiệm. Tin tích cực là dApp vẫn đang không ngừng tích cực đổi mới, nâng cấp và khắc phục các hạn chế về mặt giao diện.
Phân loại các ứng dụng phi tập trung
Dựa trên các đặc tính của dApp khi xây dựng, chúng ta có thể chia các dApp thành 3 loại như sau.
1. Dapp loại 1 – Dapp được xây dựng trên một blockchain riêng
Loại dApp này sẽ được xây dựng trên một nền tảng blockchain riêng với những đồng coin token riêng. Chúng tương tự như các hệ điều hành máy tính hoạt động đơn lẻ mà chúng ta vẫn hay tiếp cận hằng ngày như Windows, macOS, Linux… Các dApp loại 1 nổi trội có thể kể đến như Bitcoin, Ethereum, Solona, Cardano…
2. Dapp loại 2 – Dapp được xây dựng trên blockchain của Dapp loại 1
Loại dApp này được xây dựng trên nền tảng blockchain của dApp loại 1. Chúng sẽ tự hình thành các giao thức và phát hành đồng token riêng của mình trên blockchain của dApp loại 1. Token được phát hành sẽ được sử dụng để thực hiện các chức năng cũng như giao dịch trên nền tảng của chính nó. Bạn có thể hiểu đơn giản, nếu ví dApp loại 1 là Windows thì dApp loại 2 chính là MS Office, Photoshop CS6…
Các dapp loại 2 chính là các sàn giao dịch (DEX), ví tiền tử, các ứng dụng cá cược, trò chơi, các ứng dụng tài chính, mạng xã hội. Hoặc bạn có thể phân loại chúng thành 3 loại như sau:
- Ứng dụng tài chính: Là các ứng dụng liện quan đến DeFi
- Ứng dụng bán tài chính: Là các ứng dụng liên quan đến tiền nhưng cũng yêu cầu một số tính năng khác ví dụ như Game Play-to-earn.
- Các ứng dụng khác: Bao gồm các ứng dụng lưu trữ hay bỏ phiếu trực tuyến.
Hiện nay có thể thấy hầu hết các Dapp đều lựa chọn các blockchain có độ bảo mật cao để xây dựng, nổi bật như mạng Ethereum. Trong tương lai khi các blockchain Solana, Cardano, Polkadot hoàn thiện thì sẽ có một hệ sinh thái các Dapp ở các lĩnh vực gamefi, DeFi phát triển nở rộ.
3. Dapp loại 3 – Dapp được xây dựng trên Protocol của Dapp loại 2
Dapp loại 3 được xây dựng trên Protocol – giao thức mạng của dApp loại 2. Các dApp này cũng sẽ có giao thức và có đồng token riêng. Giả sử dApp loại 2 là MS Office thì dApp loại 3 chính là các plugin sở hữu các tính năng đặc biệt nhằm hỗ trợ cho hoạt động của MS Office như biên dịch ngôn ngữ, chuyển giọng nói thành văn bản, chuyển đổi tập tin hỗ trợ…
Kết luận
Có thể thấy, dApp cũng tương tự như các App truyền thống mà chúng ta vẫn đang sử dụng hằng ngày. Riêng nó chỉ khác ở điểm, các dữ liệu và hồ sơ dApp sẽ được xử lý trên blockchain và tất cả người dùng có thể giao dịch trực tiếp với nhau thay vì thông qua bên trung gian. Mỗi dApp ở mỗi lĩnh vực sẽ cung cấp sản phẩm/dịch vụ khác nhau. Tuỳ theo mục đích và nhu cầu sử dụng, bạn có thể cân nhắc lựa chọn và trải nghiệm một loại dApp phù hợp nhất nhất.
Hy vọng thông qua bài viết, bạn đọc đã có “cái nhìn” rõ nét hơn về dApp là gì. Từ đó có thể đưa ra được những quyết định đầu tư đúng đắn và an toàn nhất. Chúc mọi người thành công!